Podczas prac konserwacyjnych kościoła pw. Św. Wawrzyńca w Borowie Wielkim natrafiono na dwa kamienne krzyże wmurowane w ścianę prezbiterium tego kościoła. Aktualnie w miejscowości Borów Wielki gm. Nowe Miasteczko pow. Nowa Sól znajdują się więc już trzy kamienne krzyże. Podczas prac remontowych miejscowego późnogotyckiego kościoła pod wezwaniem św. Wawrzyńca w dniu 17 marca 2009r pracownicy Zakładu Kamieniarsko Pozłotniczego Jerzego Sbiorczyka, odkuwając stary tynk odkryli kamienny krzyż wmurowany w zewnętrzną południową ścianę prezbiterium (fot. 1). W dwa dni później na ścianie zewnętrznej prezbiterium tego kościoła, od strony północnej odkryto drugi kamienny krzyż typu św. Antoni. Na odkryte z pod tynku te dwa kamienne krzyże zwrócił uwagę Pan Zbigniew Kasprzak w dniu 01-04-2009r powiadamiając o tym fakcie naszego kolegę Ryszarda Kuczera, który z kolei przekazał tę informację na forum Stowarzyszenia Ochrony i Badań Zabytków Prawa. Murarze podczas prac tynkarskich pozostawili odkryte te dwa kamienne krzyże. Będą więc one już teraz widoczne. Kamienny krzyż od strony południowej – (fot. 2) wmurowany jest na wysokości około 1,1 m od poziomu gruntu w odległości 1 m od frontowej ściany wschodniej prezbiterium. Widoczne wymiary krzyża 139x60x… cm . Przy odkuwaniu warstwy tynku częściowo zniszczono powierzchnię kamiennego krzyża więc niemożliwym było przy pierwszych oględzinach wysuwanie hipotez o istnieniu ewentualnego rytu (fot. 3). Materiał – piaskowiec. Dane współrzędnych geograficznych GPS dla krzyża od strony południowej: GPS: N – 51°40’47,94”, E – 15°37’56,10”.
Od strony północnej częściowo odsłonięty spod starego tynku krzyż został zabezpieczony czarną folią budowlaną. Po zdjęciu tej zabezpieczającej folii odkryto w całości ten kamienny krzyż na którym widoczny jest bardzo dokładnie ryt włóczni. Tynkując ścianę północną prezbiterium kościoła pozostawiono widoczną (odkrytą) powierzchnię kamiennego krzyża z rytem włóczni (fot. 4 – widok ogólny)
Widoczne wymiary krzyża: 126×60 cm (fot. 5). Ryt włóczni na krzyżu – długość: 60 cm . Ryt drzewca: 43×3 cm . Ryt grotu: 17×5 cm (fot. 6). Materiał – piaskowiec. Krzyż ten jest wmurowany na wysokości 270 cm (od poziomu gruntu do podstawy krzyża) na zewnętrznej ścianie północnej prezbiterium pomiędzy zakrystią a nawą główną kościoła. Dane współrzędnych geograficznych dla krzyża od strony północnej GPS: N – 51°40’49,03”, E – 15°37’55,66”. W załączeniu fotki na ten krzyż oraz zbliżenie na widoczny ryt.
Istnienie rytu na tym krzyżu od strony północnej zasugerowało mi konieczność ponownego przyjrzenia się powierzchni krzyża odkrytego po stronie południowej prezbiterium, na którym to krzyżu widoczna jest bruzda bliżej nieokreślonego pochodzenia. Opis tego krzyża powyżej. Pozostała na tym krzyżu bruzda długości 60 cm oraz szerokości do ok. 6 cm swym kształtem sugeruje, że na tym krzyżu mógł również istnieć ryt włóczni. Ryt ten najprawdopodobniej został zniszczony podczas niezbyt fortunnego i starannego odkuwania starego tynku (fot. 3). „Główka” tego krzyża była złamana na wysokości ok. 23 od góry i przed wmurowaniem sklejona zaprawą piaskową co pierwotnie zasugerowało mi nawet, że krzyż ten wykonany został z drobnoziarnistego zlepieńca. Faktycznie jednak krzyż ten został wykonany z piaskowca i to zapewne tego samego rodzaju materiału jak krzyż od strony północnej. W załączeniu fotki ze zbliżeniem na powierzchnię tego krzyża – bruzda i ślad po złamaniu.
Tekst i zdjęcia: Stanisław Zobniów